ขั้นตอนการใส่รากฟันเทียม

1. การประเมินและวางแผนการรักษา: ตรวจภายในช่องปาก สแกนฟัน หรือพิมพ์ปาก ถ่ายภาพ x-ray และ CT Scan เพื่อประเมินกระดูกบริเวณที่จะฝังรากฟัน และทำการวางแผนการรักษา
2. การผ่าตัดฝังรากฟันเทียม: ทำการฝังรากเทียมลงในกระดูกขากรรไกร อาจจำเป็นต้องมีการปลูกถ่ายเนื้อเยื่อเหงือก (Soft tissue grafting) และการปลูกถ่ายกระดูก (Bone Grafting)เพิ่มเติม ซึ่งจำเป็นในกรณีที่กระดูกขากรรไกรบางหรือมีปริมาตรไม่เพียงพอ
3. การรอให้รากฟันเทียมยึดกับกระดูก: หลังจากฝังรากเทียมในรอกระดูกแล้วจะต้องรอให้กระดูกยึดกับรากเทียม ใช้เวลาประมาณ 2-4 เดือน หากมีการปลูกถ่ายกระดูกอาจใช้เวลานานขึ้นกับความซับซ้อน ในระหว่างนี้อาจใส่ฟันปลอมชั่วคราวขึ้นกับดุลพินิจของทันตแพทย์และความต้องการของผู้ป่วย
4. การติดตั้งแกนเชื่อมต่อและฟันปลอม

หลังจากกระดูกเชื่อมติดกับรากเทียมดีแล้ว ทันตแพทย์จะติดตั้งแกนเชื่อมต่อและฟันปลอมบนรากฟันเทียม โดยใช้วัสดุสีใกล้เคียงฟันธรรมชาติ สามารถใช้บดเคี้ยวอาหาร และสามารถยิ้มได้อย่างมั่นใจ 

เทคโนโลยีรากฟันเทียมในปัจจุบัน

ปัจจุบันรากฟันเทียมได้รับการพัฒนาทั้งในด้านวัสดุ กระบวนการรักษา และเทคโนโลยีที่ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการรักษาให้ปลอดภัยและรวดเร็วมากขึ้น

หนึ่งในความก้าวหน้าสำคัญคือการใช้ เทคโนโลยี 3D ในการวางแผนการรักษา เช่น การสแกน 3 มิติ (3D Scanning) และการถ่ายภาพเอกซเรย์ 3 มิติ (CBCT) เพื่อประเมินโครงสร้างกระดูกขากรรไกร เส้นประสาท และตำแหน่งโพรงไซนัสอย่างละเอียด ข้อมูลเหล่านี้ถูกนำมาใช้ร่วมกับ ระบบคอมพิวเตอร์ช่วยผ่าตัด (Computer-Guided Surgery) ช่วยให้การวางตำแหน่งรากฟันเทียมมีความแม่นยำ ลดข้อผิดพลาด และเพิ่มความสำเร็จของการรักษา

ในด้านวัสดุ ไทเทเนียม และ เซรามิก ยังคงเป็นวัสดุหลักที่ได้รับความนิยม เนื่องจากมีความแข็งแรง ทนทาน และเข้ากับร่างกายได้ดี ปัจจุบันยังมีการพัฒนาผิวเคลือบพิเศษเพื่อเร่งกระบวนการเชื่อมต่อระหว่างกระดูกและรากฟันเทียม (Osseointegration) ช่วยให้ฟื้นตัวได้เร็วขึ้น และสำหรับผู้ป่วยที่มีมวลกระดูกขากรรไกรไม่เพียงพอ การปลูกถ่ายกระดูก (Bone Grafting) หรือการใช้วัสดุเสริมสร้างกระดูกเทียมได้รับการพัฒนาให้มีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น 

อีกหนึ่งนวัตกรรมที่ช่วยลดระยะเวลาการรักษาคือ รากฟันเทียมแบบทันที (Immediate implant placement and loading) ในกรณีที่กระดูกและเหงือกอยู่ในสภาพสมบูรณ์น หลังจากถอนฟันแล้วสามารถฝังรากเทียมได้ทันที และหากมีความจำเป็นสามารถติดตั้งฟันปลอมชั่วคราวได้ทันทีเช่นกัน เพื่อลดความไม่สะดวกในการใช้งานระหว่างรอการฟื้นตัว ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของทันตแพทย์และข้อจำกัดของผู้ป่วยแต่ละราย

ระยะเวลาการฟื้นตัว

• ฟื้นตัวเบื้องต้น: ใช้เวลาประมาณ 1-2 สัปดาห์
• การสมานกระดูก: ใช้เวลา 2-4 เดือน หรืออาจนานขึ้นถึง 6-9 เดือน ขึ้นอยู่กับความซับซ้อนของการผ่าตัดในตำแหน่งที่ฝังรากเทียมสุขภาพและการหายของแต่ละบุคคล

ความเสี่ยงและภาวะแทรกซ้อน

แม้ความเสี่ยงจะต่ำ แต่การทำรากฟันเทียมอาจเกิดภาวะแทรกซ้อน เช่น:

• การติดเชื้อ
• อาจเกิดความเสียหายต่อฟันข้างเคียง
• กระดูกขากรรไกรแตกหรือมีการหายของแผลล่าช้า
• การบาดเจ็บต่อเส้นประสาท อาจทำให้เกิดอาการชาบริเวณริมฝีปากได้ 
• มีเลือดออก หากมีการผ่าตัดเป็นบริเวณกว้าง อยู่ใกล้เส้นเลือด หรือผู้ป่วยที่มีปัญหาเรื่องการมีเลือดออกง่าย หยุดยาก เลือดแข็งตัวช้า มักมีอาการบวม ผิวหนังมีรอยเขียวช้ำร่วมด้วย 
• การอักเสบ/ติดเชื่อของโพรงไซนัส (กรณีติดตั้งในบริเวณขากรรไกรบน)

 จึงมีความจำเป็นที่ต้องเลือกรับการรักษากับทันตแพทย์ที่มีประสบการณ์ มีความรู้ และมีความนุ่มนวลในการให้การรักษา เพื่อหลีกเลี่ยงหรือลดความเสี่ยงดังกล่าว

การดูแลหลังการรักษารากฟันเทียม

การดูแลหลังการติดตั้งรากฟันเทียมเป็นสิ่งสำคัญที่ช่วยให้การรักษามีประสิทธิภาพและยืดอายุการใช้งานของรากฟันเทียมให้ยาวนานที่สุด โดยปฏิบัติตามคำแนะนำดังต่อไปนี้:

1. การดูแลในช่วงแรกหลังการผ่าตัด

• ควบคุมการมีเลือดออก: หากมีเลือดออกเล็กน้อย ให้กัดผ้าก๊อซที่ทันตแพทย์ให้มาอย่างนุ่มนวลประมาณ 60 นาที หากเลือดไม่หยุด ควรติดต่อทันตแพทย์ทันที
• ลดอาการบวม: ใช้การประคบเย็นบริเวณแก้มในช่วง 24-48 ชั่วโมงแรก เพื่อลดอาการบวม
• หลีกเลี่ยงการสัมผัสแผล: ไม่ควรสัมผัสแผลด้วยลิ้นหรือมือ เพื่อป้องกันการติดเชื้อ

2. อาหารและเครื่องดื่ม

• หลีกเลี่ยงของร้อนหลีกเลี่ยงอาหารแข็งหรือเหนียว: ในช่วง 1-2 สัปดาห์แรก ควรรับประทานอาหารอ่อน เช่น ซุป โจ๊ก หรือโยเกิร์ต
• หลีกเลี่ยงของร้อน: งดดื่มเครื่องดื่มร้อน เช่น กาแฟหรือชา เพราะอาจกระตุ้นการอักเสบของแผล
• งดเครื่องดื่มแอลกอฮอล์และการสูบบุหรี่: สิ่งเหล่านี้อาจชะลอการฟื้นตัวและเพิ่มความเสี่ยงต่อการติดเชื้อ

3. การรักษาความสะอาดช่องปาก

• แปรงฟันเบา ๆ: ใช้แปรงสีฟันขนนุ่มในการทำความสะอาดฟันและเหงือกบริเวณรอบรากฟันเทียม ระมัดระวังอย่าให้กระทบแผล
• ใช้น้ำยาบ้วนปากฆ่าเชื้อ: หากทันตแพทย์แนะนำ ให้ใช้น้ำยาบ้วนปากที่มีคุณสมบัติฆ่าเชื้อเพื่อลดโอกาสการติดเชื้อ
• ใช้ไหมขัดฟันหรือแปรงซอกฟัน: ทำความสะอาดระหว่างฟันและบริเวณรากฟันเทียมอย่างสม่ำเสมอ เพื่อป้องกันการสะสมของคราบจุลินทรีย์

4. การหลีกเลี่ยงกิจกรรมที่อาจกระทบแผล

• หลีกเลี่ยงการออกกำลังกายหนัก: เช่น การยกของหนักหรือการเล่นกีฬาในช่วงแรก เพราะอาจเพิ่มแรงดันในบริเวณแผล
• งดใช้หลอดดูด: การใช้หลอดดูดอาจสร้างแรงดันในช่องปากและทำให้แผลเปิด

5. การเข้าพบทันตแพทย์อย่างสม่ำเสมอ

• ตรวจติดตามผล: พบทันตแพทย์ตามนัดเพื่อตรวจสอบความสมานของกระดูกและความมั่นคงของรากฟันเทียม
• การรักษาสภาพเหงือกรอบรากเทียมให้อยู่ในสภาพที่ดี: ควรเข้ารับการทำความสะอาดฟัน ขูดหินปูน รักษาโรคเหงือกโดยทันตแพทย์อย่างน้อยปีละ 1-2 ครั้ง

6. การปฏิบัติในระยะยาว

• ดูแลสุขภาพช่องปากอย่างต่อเนื่อง:แปรงฟันวันละ 2 ครั้ง ใช้ไหมขัดฟัน และรักษาความสะอาดรากฟันเทียมเหมือนฟันธรรมชาติ
• หลีกเลี่ยงพฤติกรรมที่ทำให้ฟันเสียหาย: เช่น การกัดเล็บ การใช้ฟันเปิดขวด หรือการเคี้ยวอาหารที่แข็งมาก

เมื่อใดควรติดต่อทันตแพทย์?

ติดต่อทันตแพทย์ทันทีหากพบปัญหา ดังนี้ 

• รากฟันเทียมหลวม ขยับ หรือโยก 
• เหงือกบวม มีเลือดออก หรือมีหนองบริเวณรากฟันเทียม
• เคี้ยวแล้วเจ็บ ใช้งานแล้วมีอาการผิดปกติไม่เหมือนเดิม

สรุป

รากฟันเทียมเป็นอีกทางเลือกหนึ่งที่มีประสิทธิภาพและมีความยั่งยืนในการทดแทนฟันที่สูญเสียไป สามารถช่วยฟื้นฟูการบดเคี้ยว การพูด สร้างรอยยิ้มที่มีความมั่นใจมากยิ่งขึ้น กระบวนการรักษาอาจใช้เวลา แต่ผลลัพธ์ที่ได้คุ้มค่า หากคุณสนใจ แนะนำให้ปรึกษาทันตแพทย์เพื่อวางแผนการรักษาที่มีความจำเพาะและเหมาะสมสำหรับคุณ เพื่อคุณภาพชีวิตที่ดีในระยะยาว